Projekt zakłada stworzenie trójjęzycznego słownika wielowyrazowych jednostek języka, który tematycznie obejmie wybrane obszary współczesnej przestrzeni komunikacyjnej zdominowanej przez nowoczesne media i technologie. Media te nie tylko przyspieszają przepływ informacji, ale tworzą nowe relacje między ludźmi, nowe gatunki wypowiedzi, nowe problemy i zagrożenia, wreszcie nowe regulacje prawne. Skuteczne posługiwanie się tymi technologiami i wykorzystywanie możliwości nowych mediów wymaga orientacji w systemie, jaki one tworzą, znajomości związanego z nimi know-how, wiedzy na temat zagrożeń, jakie niosą, i sposobów ich unikania. Potrzeba takiej orientacji i wiedzy rośnie w sytuacjach, kiedy nawiązują z sobą kontakt i chcą się komunikować ludzie mówiący różnymi językami, którzy jednak chcą efektywnie porozumiewać się ponad granicami i współpracować z sobą. Tematyczny słownik przekładowy, z którego będą mogli korzystać Czesi, Polacy i Rosjanie (a także inne osoby rosyjskojęzyczne, np. z Ukrainy czy Białorusi), ma sprzyjać skutecznemu porozumiewaniu się tych osób w danym obszarze problemowym.
Korzyści i efekty projektu
Efektem realizacji projektu ma być podręczny tematyczny słownik przekładowy opracowany w przyjaznej dla użytkownika konwencji (czytelny układ haseł, jednoznaczny sposób ich zapisu, łatwy system wyszukiwania), a przeznaczony dla wszystkich osób zainteresowanych problematyką dzisiejszych mediów i ich praktycznego wykorzystywania w komunikacji: uczniów, studentów, dziennikarzy, tłumaczy, pracowników biur i firm (np. rekruterskich) Wybór języka czeskiego i polskiego jest motywowany sąsiedztwem obu partnerów projektu (Uniwersytetu Palackiego i Uniwersytetu Opolskiego) oraz wieloletnią tradycją ich współdziałania, natomiast wybór języka rosyjskiego – rosnącym napływem ludności rosyjskojęzycznej do obu krajów partnerskich, co w efekcie prowadzi do powiększania się płaszczyzny styku języka rosyjskiego, czeskiego i polskiego w przestrzeni komunikacji codziennej (zarówno ogólnej, jak i wyspecjalizowanej, zawężonej do obszaru nowych mediów). Zasięg odbioru słownika będzie jeszcze szerszy, a korzystanie z niego znacznie ułatwione po opracowaniu zasobów słownika w wersji cyfrowej zaopatrzonej w urządzenie przeszukujące.
Opis wyników projektu
Celem i końcowym efektem projektu jest trójjęzyczny słownik „Ludzie, media, komunikacja”; stworzenie związanych z nim artykułów teoretycznych to w projekcie cel poboczny. Słownik obejmie pięć obszarów tematycznych, każdy z wyodrębnionymi w ich strukturze podrozdziałami:
Dzisiejsze media analogowe i cyfrowe [prasa, radio, telewizja, telefon stacjonarny vs komputer stacjonarny, laptop, tablet, smartfon, Internet, chmura; multimedia, ich sprzęt i osprzęt; podstawowe napisy informacyjne (interfejs); użytkowanie mediów; społeczności sieciowe].
Komunikacja międzyludzka w dzisiejszych mediach [adresatywy, formuły powitań i pożegnań, inne formuły grzecznościowe; podejmowanie, podtrzymywanie i kończenie działań komunikacyjnych w sieci, etykieta i netykieta; rozwiązywanie niepowodzeń komunikacyjnych].
Media jako pośrednik w interesach między ludźmi [Internet jako miejsce świadczenia usług, pośrednictwa pracy, giełdy pracy, jako tablica ogłoszeń o poszukiwaniu / oferowaniu pracy; internetowa obsługa klienta, handel w przestrzeni sieci; pracownicy sieci – zawody i funkcje].
Zagrożenia i bezpieczeństwo w sieci [uzależnienia sieciowe, netoholizm, zderzenie świata realnego i wirtualnego, fałszywe tożsamości, awatary i boty, trolling, tworzenie fake newsów, działania hakerskie, cenzura w sieci, wojny cybernetyczne; ochrona danych, zabezpieczenie komputera].
Europejska polityka komunikacyjna [unijne regulacje w obszarze komunikacji, unijne instytucje, dokumenty, akty prawne i działania nakierowane na osiąganie porozumienia ponadnarodowego, Europejska Karta Języków Regionalnych i Mniejszościowych, ekologia językowa, prawa autorskie w sieci, RODO, ACTA itp.].
Harmonogram realizacji projektu w latach 2020–2023
2020 – rok pierwszy:
opracowanie teoretycznych założeń słownika, przyjęcie wspólnej metodologii jego opracowania i praktycznych technik realizacji;
ustalenie zestawu źródeł tekstowych i korpusowych (czeskich i polskich), stworzenie bazy materiałowej oraz ekscerpcja z niej materiału językowego;
zestawianie siatek hasłowych poszczególnych działów słownika;
organizacja warsztatów i spotkań roboczych realizatorów projektu.
2021 – rok drugi:
opracowanie kryteriów doboru ekwiwalentów przekładowych oraz założeń pracy nad ekwiwalentyzacją i technik doboru ekwiwalentów;
ustalenie zestawu tekstowych i korpusowych źródeł rosyjskich i ekscerpcja z nich materiału językowego dla ekwiwalentów rosyjskich;
zgrywanie z sobą pionów językowych słownika;
organizacja warsztatów i spotkań roboczych realizatorów projektu.
2022 – rok trzeci:
prace redakcyjne nad słownikiem;
weryfikacja ekwiwalentów;
korekty językowe;
opracowanie teoretycznego wstępu do słownika.
2023 – rok czwarty:
prace nad ucyfrowieniem słownika;
skierowanie słownika do recenzji wydawniczych;
porecenzyjne korekty autorskie;
organizacja warsztatów i spotkanie realizatorów projektu.